نظریه پلی‌وگال (Polyvagal Theory)، ارائه‌شده توسط استفان پورجس (Stephen Porges)، ابزاری کاربردی برای درک فرآیندهای فیزیولوژیک و عاطفی در ایگو استیت تراپی محسوب می‌شود. این نظریه توضیح می‌دهد که چگونه سیستم عصبی خودمختار (ANS) بر رفتارهای اجتماعی، تنظیم عاطفی، و پاسخ‌های استرس تأثیر می‌گذارد. در ایگو استیت تراپی، این نظریه کاربردهای متعددی دارد:
1. درک پاسخ‌های استرس و تنظیم عاطفی
نظریه پلی‌وگال نشان می‌دهد که سیستم عصبی از سه مسیر اصلی برای پاسخ به تهدیدها و تعاملات استفاده می‌کند:
•وگال شکمی (Ventral Vagal): مسئول تنظیم اجتماعی، احساس امنیت، و ارتباط با دیگران.
•سیستم سمپاتیک: مسئول پاسخ‌های مبارزه یا فرار.
•وگال پشتی (Dorsal Vagal): مسئول حالت یخ‌زدگی یا فلج در مواجهه با تهدید شدید.
در ایگو استیت تراپی، این مسیرها برای شناسایی و کار با ایگو استیت‌هایی که در حالت‌های خاص استرس یا دفاع گیر کرده‌اند، بسیار مفید هستند. درمانگر می‌تواند با کمک این نظریه به بیمار کمک کند تا از حالت‌های دفاعی خارج شده و به وضعیت ایمن‌تری بازگردد.
2. فعال‌سازی ایگو استیت‌های تنظیم‌کننده
براساس نظریه پلی‌وگال، ایگو استیت‌هایی که به تنظیم اجتماعی یا آرامش کمک می‌کنند، می‌توانند فعال شوند تا اثرات ایگو استیت‌های مرتبط با استرس یا تروما کاهش یابد. این فرایند می‌تواند شامل:
•ایجاد امنیت: کمک به بیمار برای یافتن و تقویت ایگو استیت‌هایی که امنیت داخلی را فراهم می‌کنند.
•استفاده از ارتباط اجتماعی: تشویق ایگو استیت‌ها برای همکاری از طریق فرآیندهای تنظیم اجتماعی.
3. ایجاد حس امنیت از طریق رابطه درمانی
نظریه پلی‌وگال بر اهمیت احساس امنیت در تعاملات اجتماعی تأکید دارد. رابطه درمانی ایمن، یکی از عناصر کلیدی ایگو استیت تراپی است. درمانگر می‌تواند با ایجاد حس امنیت در سطح سیستم عصبی:
•ایگو استیت‌های مضطرب یا تروماتیک را آرام کند.
•پاسخ‌های بیش‌فعال سمپاتیک یا یخ‌زدگی را کاهش دهد.
•تعاملات بین ایگو استیت‌ها را تسهیل کند.
4. بازسازی پاسخ‌های انطباقی
نظریه پلی‌وگال پیشنهاد می‌کند که سیستم عصبی قابلیت بازسازی و یادگیری پاسخ‌های انطباقی جدید را دارد. در ایگو استیت تراپی، درمانگر می‌تواند:
•ایگو استیت‌ها را به تجربیات جدید و امن متصل کند.
•از تکنیک‌هایی مانند تنفس عمیق، حرکات آرامش‌بخش، یا تحریک عصب واگ برای کمک به کاهش استرس استفاده کند.
5. شناسایی و کار با ایگو استیت‌های گرفتار در تروما
ایگو استیت‌های ناشی از تروما ممکن است در حالت‌های یخ‌زدگی (Dorsal Vagal) یا استرس بیش‌فعال (Sympathetic) گیر افتاده باشند. نظریه پلی‌وگال ابزارهایی برای شناسایی این حالت‌ها فراهم می‌کند. درمانگر می‌تواند با استفاده از تکنیک‌های تنظیم عصب واگ، به این ایگو استیت‌ها کمک کند تا به حالت تعادل بازگردند.
6. تسهیل فرآیند انسجام و همکاری ایگو استیت‌ها
ایگو استیت تراپی با کمک نظریه پلی‌وگال می‌تواند ایگو استیت‌ها را به یکدیگر نزدیک کند و زمینه همکاری و ادغام آن‌ها را فراهم کند. این همکاری با تنظیم سیستم عصبی و انتقال ایگو استیت‌ها به حالت امن‌تر و متصل‌تر ممکن می‌شود.
مثال بالینی:
درمانگری ممکن است با بیمار دچار PTSD کار کند که ایگو استیت تروماتیک او در حالت دفاعی یخ‌زدگی گیر کرده است. با استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی و تحریک عصب واگ، درمانگر می‌تواند بیمار را به حالت واگ شکمی بازگرداند، جایی که بیمار بتواند احساس امنیت را تجربه کرده و با ایگو استیت‌های دیگر همکاری کند.
نظریه پلی‌وگال یک چارچوب علمی و عملی برای درک بهتر دینامیک‌های سیستم عصبی در ایگو استیت تراپی ارائه می‌دهد. این نظریه به درمانگران کمک می‌کند تا به تنظیم بهتر حالات عاطفی، کاهش استرس، و تسهیل ارتباطات بین ایگو استیت‌ها دست یابند و درمان مؤثرتری ارائه دهند.
تصویر: ولتماده هارتمن و سیلویا زانوتا، در معرفی کتاب جدید او « ایگو استیت تراپی بدنی، دوباره کامل شدن»
منابع مرتبط:
1.Deb Dana (2018): The Polyvagal Theory in Therapy: Engaging the Rhythm of Regulation.
2.Graziano, A. (2023): Somatic Ego State Therapy for Trauma Healing: Whole Again.
3.Dana, D. & Porges, S. W. (2018): Clinical Applications of the Polyvagal Theory: The Emergence of Polyvagal-Informed Therapies.
4.Zanotta, S. (2023): Somatic Ego State Therapy for Trauma Healing: Whole Again.
دیدگاه خود را بنویسید